Wereldmeisjesdag
Vandaag, vrijdag 11 oktober 2019, is het Wereldmeisjesdag. Een dag waarop internationaal aandacht wordt gevraagd voor meisjes, die wereldwijd geconfronteerd worden met achterstelling en uitbuiting. Laat dat nou net een belangrijk thema in mijn boek ‘Trubbels in Thailand’ zijn!
In 2012 riepen de Verenigde Naties 11 oktober officieel uit tot Wereldmeisjesdag, een internationale dag met aandacht voor de positie van meisjes wereldwijd. Dagelijks worden miljoenen meisjes in ontwikkelingslanden achtergesteld, uitgebuit en gediscrimineerd. Omdat ze meisjes zijn. Meisjes hebben wereldwijd minder kans op onderwijs, voeding, medische zorg en bescherming tegen geweld. Het percentage meisjes dat te maken krijgt met kindhuwelijken en gedwongen prostitutie - eufemismen voor georganiseerde verkrachting – is schrikbarend hoog. Wereldmeisjesdag is bedoeld om hier aandacht voor te vragen en bewustwording te vergroten.
Mijn boek ‘Trubbels in Thailand’ is een spannend jeugdboek dat qua thema’s aansluit bij de doelstellingen van Wereldmeisjesdag. Zware, volwassen onderwerpen, zoals uitbuiting van meisjes en seksueel geweld, zijn op toegankelijke wijze beschreven voor een brede, jonge doelgroep. In een eerdere blog heb ik geschreven waarom ik het belangrijk vind om deze onderwerpen niet uit de weg te gaan en hoe ik ze in mijn boek verwerkt heb. In het kader van Wereldmeisjesdag breng ik deze toelichting graag nog een keer voor het voetlicht.
Lastige thema’s
Mensenhandel en sekstoerisme zijn waarschijnlijk geen thema’s die je direct verwacht in een jeugdboek. Toch komen ze aan bod. Ik ben er stellig van overtuigd dat je zware onderwerpen kunt – zelfs moet – bespreken met kinderen. Ze weten en horen meer dan volwassenen vaak denken. Internet brengt de wereld dichtbij, inclusief alle ellende die er plaatsvindt. Het is beter om moeilijke onderwerpen goed uit te leggen dan hen zelf conclusies te laten trekken. Transparantie en duiding zijn van cruciaal belang in alle communicatie. Dat geldt ook en vooral met kinderen, maar dan wel op een manier die is afgestemd op hun leeftijd.
In mijn boek houd ik rekening met zowel jonge als iets oudere lezers. Tussen tien en veertien jaar zit een wereld van verschil. Door zware thema’s niet al te expliciet te beschrijven bedien ik beide uiteinden van het spectrum. Immers, jonge lezers voor wie de materie nagenoeg onbekend is, pikken alleen datgene op wat ze herkennen en worden niet geconfronteerd met angstaanjagende feiten die ze nog niet begrijpen. Oudere lezers weten genoeg om tussen de regels door te lezen en kunnen eventuele hiaten zelf vullen.
Tegelijkertijd zijn die impliciete beschrijvingen objectief. Bijna zakelijk. Zonder oordeel, gespeend van sensatie, wel serieus maar niet beladen. Een voorbeeld: in een van de scenes wordt een striptease beschreven. Daarin staan alleen de feitelijke handelingen: ‘Een meisje op een podium kleedt zich langzaam uit. Om haar heen staan joelende mannen.’ Door hier geen bijvoeglijke naamwoorden te gebruiken blijft het een objectieve waarneming, zonder emotie of gemoedstoestand, zonder mening of perspectief.
Vergelijk dit maar eens met de volgende formulering: ‘Een verleidelijk lachend meisje op een podium kleedt zich plagerig uit. Om haar heen staan joelende mannen die haar opgewonden aanmoedigen.’ Deze laatste formulering impliceert dat het meisje en de mannen het allemaal heel gezellig met elkaar hebben: er zit een oordeel in.
Of deze mogelijke herschrijving: ‘Een meisje op een podium kleedt zich langzaam uit. Ze kijkt angstig naar de joelende mannen om haar heen. Bij elke aanmoediging van het hitsige publiek krimpt ze even in elkaar.’ Hier is het een stuk minder knus dan in de vorige formulering.
Show, don’t tell
Zit er dan geen duiding in? Geef ik geen boodschap mee? Natuurlijk wel. Dat gebeurt middels het schrijversprincipe ‘show, don’t tell’, waarbij informatie gegeven wordt via actie en dialoog. Door de vragen die Bente en Adel aan Tina stellen, door Adel’s herinnering aan het gesprek met zijn moeder over porno, door Tina’s reactie op een groepje handtastelijke mannen, door Bente’s minachting voor Kees. De lezer kijkt als het ware door de ogen van de personages en ziet hun reacties en emoties, hun protest, hun verdriet.
Ik vond het belangrijk om slachtofferschap niet uit te vergroten. Geen ‘damsels in distress’ die gered moeten worden door een heldhaftige Bokito, maar meisjes die onrecht is aangedaan en die even breekbaar als sterk zijn. Moedig en robuust. Niet desondanks, maar simultaan.
